İngilizce karşılıklarıyla: Erişim Platformu, Yükseltici Çalışma Platformu, Havai Çalışma Platformu, Mobil Yükseltici İş Platformu; ülkemizde kullanılan isimleriyle: Hidrolik Platform, Personel Yükseltici, Manlift, Lift, İnsan Kaldırma Ekipmanı ve hatta Uçan Halı…
Yurt dışında doğup, ülkemize 30 yıl sonra gelmiş bir sektör için kalıplaşmış ortak bir dil oluşturmak çok da kolay değil elbette. İngilizceden çevrilince anlamsızlaşan sözcükler, bir de kişiye özgü dil formatından geçince “Uçan Halı” gibi tabirleri duymak bizleri çok da şaşırtmıyor. Ülkemizde özellikle 2010 yılı ile beraber olağanüstü bir ivmeyle büyüyen sektöre birçok yeni oyuncunun da katılmasıyla, sadece sektörün ismi için değil aynı zamanda sektör içi kullanılan tüm terimler için de tek bir dil kullanmanın kaçınılmaz hale geldiği görülüyor. Zira sektörün büyümesi, beraberinde bu dili konuşan kişi sayısının da artmasını getiriyor.
Makale serimizin ilkinde sektöre ve ürün gruplarına isim verip, dünyadaki ve ülkemizdeki tarihine bakacağız.
PERSONEL YÜKSELTİCİ PLATFORM
Uluslararası anlamda baktığımızda ürünlere verilen ismin her yerde aynı olduğunu görüyoruz:“ Platform”. Ancak bu kelime, ürünleri tanımlamada tek başına yeterli olmuyor. Net bir çağrışım yapabilmesi için ürünün asıl amacını ifade eden bir sıfat kullanarak sözcük öbeği oluşturmalıyız. Ürünün amacı “Yükseltmek”, ancak yükseltilen bir yük değil, asıl amaç herhangi bir “Personeli” yüksekte yapacağı herhangi bir iş için kullanacağı malzemesiyle beraber istediği yüksekliğe çıkarmak. Sonuç olarak elde edebileceğimiz en uygun öbek “Personel Yükseltici Platform” oluyor. Dolayısıyla sektöre kısaca “Platform Sektörü” diyebileceğimiz gibi daha doğru bir ifadeyle “Personel Yükseltici Platform Sektörü” de diyebiliriz.
Personel Yükseltici Platformlar, makinelerin tipine göre sınıflandırılmaktadır. Bu sınıflar kendi içerisinde de enerji kaynağına göre alt sınıflara ayrılabiliyor. Enerji kaynağı şarj edilebilen bir akü grubu olabileceği gibi yakıtla çalışan bir motor da olabiliyor. Hiçbir enerji kaynağına ihtiyaç duymayan ve manüel olarak hareket ettirilen modeller ise “Çekilebilir” olarak sınıflandırılıyor.
DÜNYADA VE ÜLKEMİZDE PLATFORM SEKTÖRÜ
Personel Yükseltici Platformların geçmişini, araç üstü ve kendinden yürüyüşlü olarak iki grupta inceleyelim. Dünyada araç üstü platform sektörünün 1950’li yıllarda ortaya çıktığı bilinmektedir. Ülkemizde ise ilk defa 1980’li yıllarda 12-13 m çalışma yükseklikli araç üstü platformlar kiralanmaya başlamıştır. 2000’li yıllara girildiğinde yüksek binaların ve yüksekte yapılan uygulamaların artmasıyla 20 ila 30 m çalışma yükseklikli araç üstü platformların sayısı artmıştır. Günümüzde ise yüksekliğin yerli üretimde 45 m’yi, ülkemize giren yabancı marka modellerde ise 70 m’yi aştığını görüyoruz. Ülkemizde özellikle yerli üretim markalarının çoğunlukta olduğunu ancak son birkaç yıldır dünyaca bilinen yabancı marka modellerin de hiç azımsanmayacak derecede arttığını söyleyebiliriz. Ülkemizde en yoğun olarak kullanılan araç üstü platformlar 7,5 tonluk şasi üzerine monte edilen 26-27 m yükseklikli modellerdir.
Kendinden yürüyüşlü platform grubuna baktığımızda ilk platformun 1970 yılında JLG tarafından üretildiği bilinse de,
birçok kaynak California’da bulunan Selma Manlift firmasının 1966 yılında ilk üretimi yaptığını belirtiyor. Sonraki yıllarda Avrupa’da da yayılmaya başlayan sektör ülkemize ancak 2000’li yıllara yaklaşırken giriş yaptı. 2000’li yılların ortalarına gelindiğine yavaş yavaş artan distribütör ve kiralama firmaları ile makine sayısında da önemli bir artış olmuştur. Ancak sektörün asıl patlamayı 2010 yılında yaptığını ve hız kesmeden günümüze kadar devam ettiğini görüyoruz. Ülkemizde dünyaca bilinen hemen hemen tüm üreticilerin distribütörleri olduğunu söyleyebiliriz. Distribütör sayısındaki bu artış beraberinde kiralama firmalarının da artmasını getirmiştir. Özellikle vinç firmaları, kiralık makine parklarına bu ürün grubunu ekleyerek büyük inşaat projelerine paket hizmet sunmayı hedeflemektedir. Yerli üretim anlamında da birkaç firma olduğunu söyleyebiliriz, ancak ağırlıklı olarak akülü makaslı platformların üretimi yapılmaktadır.
Başta 10 ve 12 m çalışma yükseklikli olmak üzere tüm akülü makaslı platformlar ülkemizde yaygın olarak kullanılan modellerdir. Son yıllarda büyük inşaat projelerinin artması, yüksek metrajlı bomlu platformlara olan talebi artırmıştır. Yükselmek, ileriye gitmektir.
