“Ne kadar yolun kaldığını değil, ne kadar yol katettiğini hatırla. Henüz olmak istediğin yerde değilsin, ama eskiden olduğun yerde de değilsin.”
Hayatın her alanında geçerli bu söz bana gelişmek için çabalarken hep ilham verir. Hep gözünü hedefe diktiğinde ne kadar yol kat ettiğini görüp başarını onurlandıramayabilirsin. Bence bu parçası olduğum İstanbul Vinç ve personel yükseltici platform sektörü için de geçerli.
Personel Yükseltici sektöründe şu an her alanda olduğu gibi büyük değişimler yaşanıyor, dizel makinelerden hybrid ve elektrikli arazi tipi makinelere geçiş dahası servis ihtiyacını kaldıran özel donanımlı, kendi arızasını bulan ve onaran makineler ve lidar, ultrasonik sensörler ve otomatik dengeleyiciler ile donatılmış platformlar. Bu aslında başka bir yazının konusu olacak ama ben bu yazımda Personel Yükseltici Platformların en ilkel hallerine inmek istedim, belki de nereden nereye geldik diyebilmek için belki de sektör olarak başarılarımızı onurlandırabilmek için.
Personel Yükseltici Platformlardan (Manliftler) Önce Yüksekte Çalışmak İçin Ne Kullanılıyordu?
Günümüzde yaygın olarak kullanılan access platformlar (personel yükseltici platformlar) icat edilmeden önce, yüksek alanlara erişim sağlamak için daha ilkel yöntemler kullanılıyordu. İnşaat, bakım, temizlik ve sanayi gibi alanlarda çalışanlar genellikle merdivenler, iskeleler ve vinçler ile yükseltilerek işlemlerini gerçekleştiriyordu. Daha sonraları ise vinç ucuna takılan sepetler ile daha yüksekler hedeflenmeye başlandı bu yöntemler ve orijinal olmayan sepetli vinçler hem zaman alıcı hem de güvenlik açısından riskliydi. Özellikle hareket kabiliyeti kısıtlı olan iskelelerin montajı ve sökülmesi büyük zaman kayıplarına yol açıyordu. Aynı şekilde, merdivenlerin stabil olmaması düşme riskini artırıyordu ve yaşanılan birçok ölümlü ve ciddi yaralanmalı iş kazası, personel yükseltici platformların geliştirilmesine hız kazandırdı.
İlk Makaslı Platformlar
Hidrolik kaldırma teknolojisi, makaslı platformların hayatımıza katılmasından önce onlarca yıl boyunca kullanılıyordu. 1920’lerde, İsveç’te sokak lambalarını tamir etmek için arabalara monte edilen hidrolik kaldırma sistemleri kullanılıyordu. Ancak, 1963 yılına kadar Charles Larson, Amerika Birleşik Devletleri’nde makaslı platform tasarımı için ilk patenti kişi oldu.
Kiraz Toplamak için geliştirilen ilk Eklemli Platformlar (Cherry Pickers)
Eklemli Platformların ilk temelleri, 1940’lı yıllarda Amerika Birleşik Devletleri’nde atıldı. İlk olarak 1950’lerde “Cherry Picker” (Kiraz Toplayıcı) olarak adlandırılan hidrolik kaldırma platformları geliştirildi.
Bu platformlar, meyve toplama işlerinde kullanılmak üzere tasarlanmıştı. Ancak, zamanla endüstriyel alanlarda da büyük ilgi gördü ve inşaat, bakım ve yangın söndürme gibi farklı sektörlerde kullanılmaya başlandı.
1970’ler ilk Üreticiler JLG ve MAC
Larson’ın ilk patent onayından sonraki on yıl içinde, büyük kaldırma sistemleri üreticileri kendi makaslı platformlarını geliştirmeye başladı. JLG ve MEC, 1970’lerin ortalarında ilk prototiplerini piyasaya sürdü ve 1976’da MEC, tüm üreticiler için bir zorunluluk haline gelen çukur koruma sistemini (pothole protection system) geliştirdi. Makaslı platform pazarına daha fazla şirket girdikçe, personel yükseltici platform teknolojisi büyük ölçüde ilerledi. 1990’ların başlarında, makaslı platformlar ilk kez 7,5 metreyi aşan yüksekliklere ulaşmaya başladı. (Önümüzdeki sayıda ikinci bölümü ile devam edecek…)
Işıl Bilgin Çataltepe
İstanbul Vinç Pazarlama ve İş Geliştirme Sorumlusu
