Interfed Yönetim ve Finansal Danışmanlık Hizmetleri Kurucusu ve aynı zamanda Sürdürülebilirlik ve Karbon Ayak İzi Danışmanı, akademisyen, Doç. Dr. Banu Sezginer ile işletmelerin karbon ayak izini yönetme, çevresel etkilerini azaltma ve sürdürülebilirlik stratejileri hakkında gerçekleştirdiğimiz özel röportajımızda Sezginer, sürdürülebilirlik alanındaki deneyimlerini ve karbon ayak izi yönetimi konusundaki önemli görüşlerini bizlerle paylaşarak izlenmesi gereken yolu tarif etti.
Karbon ayak izi nedir ve neden önemlidir?
Karbon ayak izi, bir kişinin, bir kurumun veya bir ülkenin günlük faaliyetleri sonucunda atmosfere saldığı karbondioksit (CO2) miktarını ifade eder. Bu izleme sistemi; bireylerin, işletmelerin ve ülkelerin karbondioksit emisyonlarını ölçmek için kullanılır.
Karbon ayak izinin önemi, iklim değişikliği ve çevresel bozulma üzerindeki etkisinden kaynaklanmaktadır. Yüksek bir karbon ayak izi, daha fazla sera gazı salınımı ve dolayısıyla küresel ısınma riskini artırabilir. Bu nedenle, karbon ayak izi azaltma çabaları, dünya genelinde yaşamsal bir önem taşımaktadır.
İşletmelerin Karbon ayak izi nasıl ölçülür?
Karbon ayak izi; işletmelerde enerji tüketimi, ulaşım, üretim süreçleri ve diğer aktiviteler gibi faktörlerin analiz edilmesiyle ölçülür. Bu aktiviteler sonucunda salınan karbondioksit miktarı hesaplanarak karbon ayak izi belirlenir.
Firmalar Karbon Ayak izi ölçümünü neden yaptırmalılar, bu konudaki yükümlülükleri nelerdir?
Türkiye’nin, Dünya’nın geleceğine yönelik karbon azaltılması hedeflerini içeren Paris Anlaşması’na katılmasıyla birlikte, Avrupa Yeşil Mutabakatı çalışmaları hız kazanmıştır. Bu çerçevede, AB Tüzüğü gereği Sınırda Karbon Düzenlemesi için bir geçiş dönemi belirlenmiştir. Bu dönem, 1 Ekim 2023 ile 31 Aralık 2025 arasındadır. Mali yükümlülükler ise 1 Ocak 2026’dan itibaren uygulanmaya başlanacaktır.
Firmalar Karbon ayak izini azaltma noktasında nasıl bir stratejisi uygulayabilirler?
Bu konuda uygulanabilecek birçok yöntem var. Bunları başlıklar halinde ifade edersek;
-Enerji verimliliğini sağlama,
-Yenilenebilir enerji kaynak kullanımı,
-Ulaşım ve lojistik faaliyetlerinde düzenlemeler,
-Sürdürülebilir malzemelerle ürün tasarımları,
-Sürdürülebilir tedarik zinciri oluşturarak,
-Çevre dostu iş yeri kültürü çalışmaları düzenleyerek,
-Emisyonları nötr hale getirmek için Karbon ofset programlarına katılarak,
-Dijitalleşmeye giderek,
Gibi başlıkları öne çıkarabiliriz. Bahsettiğim bu yöntemleri izlediğimizde karbon ayak izini azaltma noktasında önemli stratejik uygulamaları hayata geçirmiş oluyoruz.
İnterfed olarak Karbon ayak izi ölçümünde nasıl destek sağlıyorsunuz?
ISO 14064 standardı çerçevesinde karbon ayak izinin hesaplanması ve doğrulanması için uluslararası akreditasyona sahip iş ortağımız Austria TÜV ile iş birliği yapıyoruz. Bu iş birliği sayesinde hesaplamaların doğrulanarak sertifikalandırılması mümkün oluyor ve bu da firmaların uluslararası düzeyde sürdürülebilirlik ve rekabet üstünlüğü elde etmelerine katkı sağlıyor.
Karbon ayak izi ölçümleri firmalara nasıl bir avantaj sağlar?
Bu konuda hassasiyet gösteren firmalardan aldığımız geri dönüşler neticesinde, karbon ayak izini azaltma gayretinde olan firmaların beklentilerin çok üzerinde avantaj sağladığını gözlemliyor, görüyoruz. Bu noktada firmaların, çevresel sürdürülebilirliği taahhüt etmesiyle müşterilerine ve iş ortaklarına karşı güvenilirliğinin ve itibarının arttığını açıkça söyleyebiliriz. Bu taahhüt aynı zamanda müşteri tabanını genişletme, rakiplerden farklılaşma ve rekabet avantajı elde etme fırsatını da firmalara sunmuş oluyor.
Ayrıca, sürdürülebilirlik politikalarına ve çevresel sorumluluğa önem veren yatırımcıların ilgisini çekerek yatırım yapma eğilimine katkı veriyor. Karbon ayak izi azaltma çabaları, enerji ve kaynak kullanımını azaltarak maliyetlerin düşmesine yardımcı olurken, çalışan motivasyonunun yükselmesine ve verimliliğin artmasına da olanak tanıyor. Aynı zamanda çevresel düzenlemelere uyum sağlama ve yasal riskleri önleme konusunda da yardımcı oluyor. Karbon ayak izini azaltma çabası, firmaların inovasyon kabiliyetini arttırdığı gibi çevre dostu bir firma olarak da toplumsal itibarının olumlu yönde ilerlemesine katkı vermiş oluyor.
Firmalar için sürdürülebilirlik kavramı nasıl değerlendirilir?
Bu sorunuzu da Çevresel Sürdürülebilirlik, Sosyal Sürdürülebilirlik ve Ekonomik Sürdürülebilirlik olarak üç başlıkta kısaca açıklayabiliriz.
Çevresel Sürdürülebilirlik: Enerji ve su kullanımı, atık yönetimi, sera gazı emisyonları ve doğal kaynakların tüketimi gibi çevresel etkileri minimize etmek için önlemler almayı, yenilenebilir enerji kaynaklarından yararlanma ve enerji verimliliğini artırmayı içerir.
Sosyal Sürdürülebilirlik: Çalışan haklarına saygı gösterme ve adil iş uygulamalarını sürdürmeyi, topluluklara katkıda bulunma ve toplumsal sorumluluk projelerinde yer almayı ve tedarik zincirinde insan haklarını ve işçi haklarını korumayı içerir.
Ekonomik Sürdürülebilirlik: İşletmenin finansal istikrarını ve büyümesini uzun vadede sağlamayı, müşteri memnuniyetini ve marka itibarını koruyarak pazar payını artırmayı, inovasyon ve verimlilikle rekabet avantajı sağlamayı içerir.
Firmaların sürdürülebilirliğini ölçmek için kullanılabilecek yöntemler nelerdir?
Bu konuda da yine bir önceki soruda cevapladığım gibi üç başlık öne çıkmakta, bu başlıkları yine kısaca açıklamak gerekirse, Çevresel Sürdürülebilirlik, Sosyal Sürdürülebilirlik ve Ekonomik Sürdürülebilirlik konularını kısaca açıklayabiliriz.
Çevresel Sürdürülebilirlik başlığı altında; firmaların faaliyetlerinden kaynaklanan sera gazı emisyonlarını ölçmek için kullanılan karbon ayak izi, firmaların su kullanımını izlemek ve azaltmak için su tüketimi, üretim süreçlerinde oluşan atık miktarını ve atıkların nasıl yönetildiğini değerlendirmek için atık yönetimi ve firmaların enerji kullanımını ve verimliliğini izlemek için enerji verimliliğini takip etmek çevresel sürdürülebilirlik açısından öne çıkan yöntemlerdendir.
Bunun yanında Sosyal Sürdürülebilirlik başlığı altında; çalışanların haklarını koruma, adil ücret ve güvenli çalışma koşulları sağlanması adına çalışan hakları ve refahı, çalışan çeşitliliği ve kapsayıcılık politikalarını izleme ve değerlendirme noktasında çeşitlilik ve kapsayıcılık, firmaların topluluklara olan katkısını, sosyal sorumluluk projelerini ve yerel kalkınma üzerindeki etkisini değerlendirmek için ise toplumsal katkı süreçlerini takip edebiliriz.
Ekonomik Sürdürülebilirlik alanında ise; firmaların mali performansını ve sürdürülebilirliğini izlemek için finansal istikrar, firmaların uzun vadeli iş stratejilerini ve risk yönetimini değerlendirmek için uzun vadeli strateji, firmaların yenilikçi ve rekabetçi üstünlük sağlama yeteneğini izlemek adına inovasyon ve rekabet gücü sürdürülebilir mali bir yapı için gerekli yöntemler olarak öne çıkmaktadır.
Sürdürülebilirlik değerlemesi için hangi programlar ve sertifikalar kullanılmaktadır?
Global Reporting Initiative (GRI), CDP (Carbon Disclosure Project), ISO 14001, B Corp gibi programlar ve standartlar, firmaların sürdürülebilirlik performansını ölçmelerine ve raporlamalarına yardımcı olabilen programlar ve sertifikalardır.
Firmaların Sürdürülebilirlik stratejisi ne olmalıdır?
Firmalar sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmak için enerji verimliliği ve atık yönetimi gibi konulara odaklanmalıdır. Aynı zamanda, tedarik zincirinde sürdürülebilir malzemeler kullanarak çevresel etkileri azaltmaya çalışmaları verimli sürdürülebilir stratejiler olarak kullanılmalıdır.
Firmalar sürdürülebilirlik hedeflerine nasıl ulaşabilirler?
Sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmak için düzenli olarak sürdürülebilirlik performanslarını izlemeliler ve iyileştirmeleri gerçekleştirmeliler. Ayrıca, sürdürülebilirlik raporları hazırlayarak ilerlemelerini değerlendirmek ve şeffaf olmak için çaba göstermeleri halinde istenilen hedeflere ulaşılabilir.
Firmalar sürdürülebilirlik projelerini nasıl finanse edebilirler? İnterfed bu konuda firmalara ne önerir?
Firmalar projelerini iç kaynaklarla finanse edebildiği gibi, sürdürülebilirlik projeleri için oluşturulan özel fonlar ve teşviklerden yararlanabilirler.
İnterfed firmalara sürdürülebilirlik projeleri hususunda nasıl fayda sağlamaktadır?
İnterfed olarak firmalarımıza projeleri ile ilgili teşviklerden faydalanmaları hususunda danışmanlık yaparak finansman sağlamalarını ve maliyetlerini düşürmelerinde katkı sağlıyoruz.
