KHL tarafından her yıl IRN100 adıyla yayımlanan listeyle, dünyanın en büyük 100 kiralama firması belirlenmektedir. 2021 yılında yayımlanan listede 2020’de ilk 100 şirkette toplam gelirlerin 2019’a göre %6,4 düştüğü ve sadece ilk beş veya on şirketi düşündüğünüzde düşüşün %8’e yaklaştığı görülmektedir. Bu durum Covid 19’un kiralama sektörü üzerindeki etkisinin ne kadar büyük olduğunu göstermektedir.
Tablo 2’deki düşüşü incelediğimizde, aslında 10 yıl önce yaşanan mali krizden bu yana yaşanan ilk düşüş olduğunu görmekteyiz. Firmaların Pandemi başlangıcında yapmış oldukları öngörüler, bu düşüşün daha fazla olacağını söylerken, değişim daha az oranda gerçekleşti. Bunun da en önemli nedenleri; kiralama firmalarının tecrübeleri ve yetenekleri ile döviz kurlarındaki farklılıklar şeklinde sıralanabilir.
Avrupa’da; ülkelere göre farklılık gösteren yatırımlara devam etme veya askıya alma kararları ile, Almanya’da faaliyet gösteren firmalar büyüme gösterirken, Fransa, İngiltere, İtalya ve İspanya gibi ülkelerde bu büyüme kendini göstermedi.
IRN100 listesinde karşımıza çıkan en önemli sonuçlardan birisi de Shanghai Horizon firmasındaki büyüme trendi. 30.000 adet personel yükseltici platformu filosuna katan firma, kısa süre içerisinde filosuna katacağı 100.000 adet personel yükseltici platform ile küresel personel yükseltici platform kiralama pazarında ilk ona girmeyi planlıyor. Firma 2019 yılına göre yaklaşık %50 büyüme göstererek listede 39.sıradan 24.sıraya yükselmesi, bu büyümenin bir yansımasıdır diyebiliriz.
Pandemi ile birlikte birçok firma “dijitalleşme” konusunda önemli adımlar attılar. Sosyal mesafenin ön plana çıkması nedeni ile, uzaktan sipariş verme, temassız ekipman toplama vb. çalışmalar hız kazandı.
ÜLKEMİZDE KİRALAMA SEKTÖRÜNÜN DURUMU
Ülkemizde Kiralama Sektörünü incelerken Ekonomik Faaliyetlerin İstatistiki Sınıflaması (NACE. Rev.2) Kısım ve Bölüm Düzeyinde inceleyebilmekteyiz. İdari ve destek hizmet faaliyetleri altında 77 ile başlayan Kiralama ve leasing faaliyetlerinin de altında; 77.32.01 – Bina ve bina dışı inşaatlarda kullanılan makine ve ekipmanların operatörsüz olarak kiralanması ve leasingi (vinç kamyonu, inşaat ve toprak taşımak için traktör, yol greyderi ve silindiri, buldozer, yapı iskelesi, şantiye kulübesi, vb.) (kurma/sökme hariç) NACE. Rev.2 kodu ile sınıflandırılmıştır. Bu hesaplamalarda Finansal ve Sigorta Faaliyetleri hariç tutulmuştur.
Grafik – 1’de yıllara göre girişimci sayısını görmekteyiz. 2016 yılından sonra girişimci sayısındaki artış oranının, 2018 yılında dövizde meydana gelen dalgalanma nedeniyle makine yatırımlarındaki azalmaya ve neticesinde girişimci sayısındaki büyümeyi etkilediğini görmekteyiz.
Grafik – 2’de yıllara göre çalışan sayısını incelediğimizde, 2018’den sonra Covid 19 salgını ve alınan tedbirler ile çalışan sayısında önemli bir azalma görülmektedir. 2021 yılında biraz toparlanma ile beraber çalışan sayısında bir artış öngörülmektedir.
Grafik – 3 incelenirken 2016 öncesi ve sonrası olarak ikiye ayırmak lazım. Yatırımların artması ile birlikte, girişimci sayısındaki artış beraberinde kiralama sektörünün 2016 yılından sonra büyümesini pozitif yönde etkilemiştir. Ancak 2019 yılından itibaren Covid19 etkisi ile ciroda stabil bir durum görülmeye başlanmıştır.
Yıllara göre üretilen katma değer için Grafik – 4’ü incelediğimizde 2017 sonrasında önemli bir oranda artış gözlemlenmektedir. 2018 yılında büyüme oranı %88 civarında iken, 2019 yılında %20 ve 2020 yılında %11 büyüme gerçekleşirken, 2021 yılında ise %5 lik bir küçülme gerçekleşmiştir.
Sonuç olarak, Kiralama sektörü, inşaat makineleri ve ekipmanlarının çok ötesine geçerek, çok çeşitli müşteri ve endüstrilerin sabit maliyetlerini düşürmelerine, risklerini dış kaynaklardan temin etmelerine ve sürdürülebilirliklerini geliştirmelerine yardımcı olmaktadır. Kısacası, kiralamak, şirketlerin bir ekipman filosunu yönetme konusunda endişelenmelerine gerek kalmadan ana işlerine yatırım yapmaları için kaynakları serbest bırakan bir metottur.
“Kiralama Nedenleri” ve kiralamanın ekipman ihtiyaçlarınıza nasıl uygun maliyetli, sürdürülebilir ve risksiz bir çözüm sunduğu hakkında daha fazla bilgi edinilmesi gereken bir durumdur.
Kamu otoritesinin de bu gelişime paralel olarak, yasal mevzuatlar ile kiralama sektörünün daha kurumsal bir zemine oturmasını sağlaması gerekmektedir. Ticaret Bakanlığı, Perakende Kanunu ile bazı sektörlerde firma kuruluşlarına düzen getirmektedir. Ancak iş bu kanunun hizmet sektörünü kapsamıyor olması nedeni ile bir düzenleme yapılmamaktadır.
Özellikle Personel Yükseltici Platform gibi yüksekte çalışma gerektiren işlerde kullanılan ekipmanların kiralanmasını yapan firmalara yönelik usul ve esasların getirilmesi çok önemlidir. Kanunen kullanılması zorunlu ekipmanların kiralanması faaliyetini yapan firmalar için usul ve esasın olmaması çok büyük bir eksikliktir.
Yasal mevzuatlar ile çerçevesi çizilmiş bir kiralama sektörü, sürekli gelişerek birçok alanda kendini gösterebilecektir. Bu sayede ülkemizden uluslararası arenaya çıkacak firmalarımız mutlaka olabilecektir.
Abdullah TUNCER
Platformder Genel Sekreter Yardımcısı
Kaynak:
1.https://www.internationalrentalnews.com
2.https://www.accessinternational.media
3.https://www.tuik.gov.tr
